Koalisyon mu yoksa erken seçim mi olacak, şimdilik meçhul. Fakat sporcu, sanatçı, akademisyen, gazeteci, danışman; Ermeni, Ezidi, Roman milletvekilleriyle Meclis’in en renkli dönemlerinden birine şahitlik edeceğiz.
Türkiye Büyük Millet Meclisi 7 Haziran seçimlerinden yeni yüzlerle çıktı. Yüzde 60’ı yenilenen Meclis’te 550 sandalyenin 330’una yeni isimler oturacak. Kadın milletvekili sayısının Cumhuriyet tarihinde ilk kez bu kadar arttığı, azınlıkların temsil imkânına sahip olduğu Meclis, bu dönem renkli görüntülere sahne olacak. Yeni vekiller arasında 2 devlet memuru, 2 de öğrenci bulunuyor. 18 gazetecinin yer aldığı Meclis’te en kalabalık meslek grubunu hukukçular oluşturuyor. En büyük kadro değişikliği Cumhuriyet Halk Partisi’nde. Partinin yüzde 64’ü yeni dönemde Meclis’te yok. İkinci sırada üç dönem kuralı nedeniyle AK Parti geliyor; kadrolarının yüzde 57’si artık Meclis’te değil. HDP’de değişim oranı yüzde 48. MHP ise kan değişiminin en az yaşandığı parti.
Meclis’in yeni döneminde akademisyen ve gazeteciler de ağırlıkta. Akademisyen Mazhar Bağlı, Mithat Sancar, Hüseyin Yayman, Osman Can ve Ümit Özdağ; yazar Orhan Miroğlu ile Muhsin Kızılkaya; hukukçu Reşat Petek ve geçen dönem yeni anayasa toplantılarına katılan HDP’li Meral Daniş Beştaş da yeni dönemin milletvekilleri.
Gazeteciler arasından da çok sayıda isim bu dönem Meclis’te siyasetçi koltuğuna oturacak. En fazla gazetecinin olduğu parti CHP. Tuncay Özkan, Barış Yarkadaş, Utku Çakırözer, Mustafa Balbay, Enis Berberoğlu, Eren Erdem CHP’den; Şamil Tayyar, Muhsin Kızılkaya, Markar Esayan, Mehmet Metiner, Hüseyin Kocabıyık AKP’den milletvekili olarak Meclis’e giren gazeteciler.
Yeni Meclis’te göze çarpan başka isimler de var. Mesela Abdullah Öcalan’ın yeğeni Dilek Öcalan, HDP’den Şanlıurfa Milletvekili olarak Meclis’e girdi. Bir diğer isim ise Merve Kavakçı’nın kız kardeşi Ravza Kavakçı. Kamuoyunun Ergenekon davası ile tanıdığı Dursun Çiçek CHP’den, Avrupa Alevi Konfederasyonu Başkanı Turgut Öker HDP’den İstanbul Milletvekili seçildi. Şarkıcı Uğur Işılak AKP’den, eski millî futbolcu Saffet Sancaklı MHP’den seçilirken bağımsız aday eski futbolcu Hakan Şükür Meclis’e giremedi.
Ortak aday Ekmeleddin İhsanoğlu, eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, eski SGK Başmüfettişi Fahrettin Oğuz Tor MHP’nin yeni yüzlerinden. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mustafa İsen, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başdanışmanı ve konuşma metinlerini kaleme alan Aydın Ünal, danışman Ali İhsan Arslan, TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in özel kalem müdürü Mücahit Durmuşoğlu, Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun danışmanı Ali Sarıkaya ile Ertan Aydın da ilk kez Meclis’e gelen isimler.
Uludere’deki bombardımanda çok sayıda yakınını kaybeden Ferhat Encü, Sivas Madımak katliamında hayatını yitiren Şair Metin Altıok ile yazar Füsun Akatlı’nın kızı Zeynep Altıok Akatlı da Meclis’in yeni isimlerinden. Aşiretlerin de temsilcileri var. Celadet Gaydalı HDP’den Bitlis Milletvekili seçilirken, Zeydan kardeşlerden HDP’li Abdullah Zeydan Meclis’e girerken kardeşi AK Parti’nin ikinci sıra milletvekili adayı Rüstem Zeydan kaybetti.
AKP’den Markar Esayan, HDP’den Garo Paylan ve CHP’den Selina Özuzun Doğan 1961 yılında Cumhuriyet Senatosu üyesi olarak parlamentoya giren Berç Sahak Turan’ın ardından İstanbul’dan milletvekili seçilen üç Ermeni oldu. HDP, Süryani temsilcilerinden Erol Dora’yı tekrar Meclis’e gönderirken, Mardin 4. sıra adayı Mıhallemi temsilcisi Mehmet Ali Arslan da artık Ankaralı. İzmir Milletvekili seçilen Romanların temsilcisi Özcan Purçu ise CHP’li. En yaşlı milletvekili sıfatı 77 yaşındaki Deniz Baykal’a ait. Vekillerin en genci ise 26 yaşındaki AK Parti Tokat Milletvekili Fatma Gaye Güler.
7 Haziran seçimleriyle, Meclis’e giren kadın vekillerin sayısı 79’dan 97’e yükseldi. Kadınların TBMM’deki temsil oranı artık yüzde 17,8. Bu oran Cumhuriyet tarihinde bir ilk. 2011 seçimlerinde 46 vekille Meclis’e en çok kadın vekil taşıyan AKP’den bu seçimlerde ancak 41 kadın milletvekili seçilebildi. HDP yüzde 10 barajını aşarak kadın vekil sayısını en çok artıran parti oldu. HDP’den 31, CHP’den 20, MHP’den 4 kadın vekil Meclis’te yerini aldı.
Yeni Meclis’te başörtüsü yasağını AİHM’ye taşıyan Leyla Şahin Usta, eski Avrupa Parlamentosu Milletvekilliği yapan Feleknaz Uca, hukukçu Şenal Sarıhan, uzun yıllar AK Parti Kadın Kolları Başkanlığı’nda görev yapan Ayşe Keşir, başörtüsü konusunda mücadele eden Hüda Kaya ile Seher Akçınar Bayar kadınlar arasında dikkat çeken isimler. AK Parti’nin aday gösterdiği 42 başörtülü kadından 19’u Meclis’e girdi. HDP’den ise Hüda Kaya ve Seher Akçınar Baha partinin başörtülü vekillerinden.
Markar Esayan: Yenişafak Gazetesi yazarı. Esayan, AK Parti’nin İstanbul 2. Bölge 12. sıradan milletvekili adayıydı.
Selina Özuzun Doğan: CHP’den İstanbul 2. Bölge birinci sıradan aday gösterildi. 1977 doğumlu, Notre Dame de Sion Fransız Lisesi ve Galatasaray Hukuk Fakültesi mezunu. Ermenice ve Türkçenin yanı sıra Fransızca ve İngilizce biliyor. Hrant Dink davası avukatlarından Erdal Doğan’ın eşi.
Enis Berberoğlu: 35 yıllık gazeteci. Meslekteki son görevi Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmenliği idi. Beş yıl bu görevi üstlendi. 2014 tarihinde gazetesinden istifa ettikten sonra CHP’de Parti Meclisi’ne seçildi. Berberoğlu, CHP’nin İstanbul 2. Bölge milletvekili adayıydı.
Utku Çakırözer: Çakırözer, Milliyet Gazetesi’nde siyaset, savunma ve dış politika alanlarındaki muhabirliğiyle tanındı. 2009’da Akşam Gazetesi’nin Ankara Temsilcisi olan Çakırözer, 2010 yılı Nisan ayında Cumhuriyet Gazetesi’ne geçerek Ankara Temsilciliği görevini üstlendi. Buradaki görevi sadece 5 ay sürdü.
Orhan Miroğlu: Kürt kimliğiyle tanınan gazeteci-yazar. AKP, Miroğlu’nu Mardin’den aday göstermişti. Miroğlu, 12 Eylül darbesinden sonra tutuklandı ve 15 yıl hapis cezası aldı. 95 yılına kadar siyasi yasaklıydı. Miroğlu HADEP, DEHAP ve Demokratik Toplum Partisi’nde Genel Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı.
Muhsin Kızılkaya: AK Parti’nin Mersin’den aday gösterdiği bir isimdi. Gazeteci, yazar, çevirmen ve reklamcı Muhsin Kızılkaya, AKP’nin Kürt kökenli milletvekili olarak Meclis’e girdi.
İbrahim Turhan: 2011’e kadar Merkez Bankası’nda görev aldı. 2012’de İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanlığı’na geldi. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun ABD’de finans ve yatırım çevreleriyle yaptığı toplantıda yer aldı. İbrahim Turhan AKP’den İzmir Milletvekili olarak Meclis’e girdi.
Selin Sayek Böke: İzmir’den ipi göğüsledi. CHP’nin 1. Bölge 1. sıradan aday gösterdiği bir isimdi. ODTÜ İktisat mezunu Böke, CHP’nin son kurultayında ekonomi yönetiminden sorumlu Genel Başkan Yardımcılığı’na getirilmişti.
Durmuş Yılmaz: 2006’da Merkez Bankası Başkanlığı’na getirildi ve beş yıl boyunca yerini korudu. Görev süresinin bitmesiyle birlikte eski Cumhurbaşkanı Gül’ün danışmanı oldu. Recep Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanı olmasıyla da danışmanlık görevinden ayrıldı. Yılmaz, MHP’nin Uşak Milletvekili oldu.
Zekeriya Temizel: Türkiye’nin tanıdığı ama uzun zamandır aktif siyasette olmayan bir isim. 1995 seçimlerinde DSP İstanbul Milletvekili olarak TBMM‘ye giren Zekeriya Temizel 55 ve 56. hükümetler döneminde Maliye Bakanlığı yaptı. 13 yıl önce siyasetten ayrılarak Aydın’ın Söke ilçesine yerleşti. Eski Maliye Bakanı Zekeriya Temizel CHP İzmir Milletvekili olarak yeniden Meclis’e girdi.
Mithat Sancar: Türkiye’de Kürt sorununa ilişkin çok sayıda makale kaleme alan bir akademisyen. Sancar, çözüm süreci çerçevesinde oluşturulan akil adamlar heyetinde Marmara bölge temsilcisi olarak yer aldı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde öğretim üyesi. Sancar artık HDP Mardin Milletvekili.
Mehmet Bekâroğlu: Saadet Partisi’nden 2004’te istifa ettikten sonra, 2009 yılındaki yerel seçimlerde aynı partiden İstanbul Büyükşehir Belediyesi başkan adayı oldu. 2010’da Halkın Sesi Partisi’nin (HAS Parti) kurucuları arasında yer aldı. Partisi 2012’de AK Parti’yle ‘bütünleşme sebebiyle fesih’ kararı aldı. Ancak Bekâroğlu AKP’ye geçmedi. 2014’te CHP’ye üye, ardından da milletvekili adayı oldu.
Ekmeleddin İhsanoğlu: 2004 ile 2013 yılları arasında İslâm Konferansı Örgütü’nün başkanlığını yürüttü. 2014’teki Cumhurbaşkanlığı seçiminde CHP ile MHP’nin belirlediği çatı aday olarak Recep Tayyip Erdoğan’ın karşısında yer aldı. Bu seçimde MHP’nin İstanbul vekili olarak meclise girdi.
Hüseyin Yayman: Gazi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nde öğretim üyesi. ANAR ve SETA’da danışman-araştırmacı ve uzman olarak çalıştı. Yayman, Kürt sorununun çözümü için başlatılan süreçte görüşmelerin perde arkasını ilk kaleme alan yazarlardan biriydi. Yayman AK Parti’den Meclis’e girdi.
Berat Albayrak: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı. AK Parti İstanbul 1. Bölge 6. sıradan milletvekili seçildi. İstanbul Üniversitesi İngilizce İşletme Bölümü’nü bitirdikten sonra New York’ta Pace Üniversitesi’nde finans eğitimi aldı. 2006 yılında Türkiye’ye döndü ve Albayrak Holding’in Mali İşler Genel Müdür Yardımcılığı görevine atandı. 2007 yılında Çalık Holding’e Genel Müdür olarak atandı.
Mehmet Algan: 1986 yılı Beyrut doğumlu. Ana dili düzeyinde Arapça ve iyi düzeyde İngilizce biliyor. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki lisans eğitimine devam ediyor. Genç Siviller kurucularından. Türk ve Arap aktivistleri bir araya getiren ve uluslararası çalışmalar yapan Nahda Network’un koordinatörlüğünü yaptı. Algan, AKP’nin Hatay’dan çıkardığı milletvekillerinden.
Özcan Purçu: Seçimin en renkli yüzlerinden. Aydın’ın Söke ilçesinde sepet örücülüğü ile geçimini sağlayan bir Roman ailesinin, naylon çadırda doğmuş çocuğu. Purçu, Roman toplumunun sesi olmaya hazırlanıyor.
TBMM 25. Dönem milletvekillerinin meslek dağılımına bir göz atacak olursak ağırlıklı olarak avukat, doktor ve işadamı olmaları dikkati çekiyor. AKP: 48 avukat, 20 doktor, 17 işadamı, 10 mühendis, 9 gazeteci, 9 öğretim üyesi, 9 eczacı, 8 eğitimci, 7 akademisyen, 5 yönetici, 5 siyasetçi, 4 öğretim görevlisi, 4 öğretmen, 3 ilahiyatçı, 3 siyaset bilimci, 3 mimar, 3 ziraat mühendisi, 3 milletvekili, 3 hukukçu, 3 mali müşavir, 3 makine mühendisi, 2 vali yardımcısı, 2 halkla ilişkiler uzmanı, 2 bürokrat, 2 özel sektör çalışanı, 2 inşaat mühendisi, 2 iktisatçı, 2 diş hekimi, 2 ekonomist, 2 işletmeci, 2 elektrik mühendisi. CHP: 28 avukat, 21 doktor, 10 işadamı, 6 gazeteci, 5 mühendis, 5 ekonomist, 4 mimar, 3 iktisatçı, 3 öğretim görevlisi, 3 yönetici, 3 inşaat mühendisi, 2 öğretim üyesi, 2 eczacı, 2 akademisyen, 2 ziraat mühendisi, 2 eğitimci, 2 işletmeci, 2 hukukçu, 1 diş hekimi, 1 diplomat, 1 sanatçı. MHP: 11 işadamı, 9 doktor, 7 öğretim üyesi, 6 avukat, 6 iktisatçı, 5 akademisyen, 3 milletvekili, 3 öğretmen, 2 inşaat mühendisi, 2 harita mühendisi, 2 ekonomist, 2 siyasetçi, 2 mühendis, 1 vali, 1 eski millî futbolcu. HDP: 11 avukat, 9 serbest meslek, 5 eğitimci, 4 öğretmen, 4 siyasetçi, 3 gazeteci, 3 öğretim üyesi, 3 doktor, 3 akademisyen, 2 danışman, 2 sosyolog, 2 makine mühendisi, 1 yazar, 1 mühendis, 1 film yönetmeni-senarist.
(Kaynak: Aksiyon Dergisi)